W dobie coraz większej świadomości ekologicznej, ludzie zaczynają szukać alternatyw dla tradycyjnych pogrzebów i kremacji. Jedną z nich jest resomacja, proces nazywany również wodną kremacją lub akwamacją. To innowacyjny sposób na rozkład ciała po śmierci, który wykorzystuje alkaliczną hydrolizę, czyli proces rozkładu organicznej materii w środowisku alkalicznym. Resomacja jest znacznie mniej szkodliwa dla środowiska niż tradycyjne metody, jednak związane z nią wyzwania, takie jak konieczność odpowiedniego zagospodarowania powstałych po procesie płynów, czy niewielka liczba miejsc, w których można poddać się temu procesowi, sprawiają, że nie jest jeszcze powszechnie dostępna.
Spis treści
Akwamacja zwłok – na czym polega resomacja ciała? I jak wygląda proces?
Resomacja to proces, w którym ciało zmarłego jest rozkładane za pomocą hydrolizy alkalicznej. Ciało jest umieszczane w jedwabnym worku, który następnie jest umieszczany na metalowej ramie i wprowadzany do specjalnej komory nazywanej resomator. Resomator wypełniany jest mieszaniną wody i hydroksydu potasu.
Sam resomator jest zbudowany ze stali nierdzewnej i zapewnia szczelność całego procesu. Głównym czynnikiem, który umożliwia rozkład ciała, jest alkalia, czyli podstawowa, jonowa sól metalu alkalicznego lub metalu ziem alkalicznych. Ta sól jest dodawana do naczynia w proporcji 95% wody i 5% alkaliów. Ilość dodanego alkaliu zależy od indywidualnych cech, takich jak masa ciała, płeć i status balseringu zmarłego.
Podczas całego procesu, woda z alkalią jest podgrzewana do temperatury około 160 °C i delikatnie przepływa przez całe naczynie, co gwarantuje skuteczne rozłożenie ciała na najmniejsze składniki. W zależności od wybranej temperatury, proces trwa od 6 do 8 godzin przy wyższej temperaturze lub 18 do 20 godzin przy niższej.
Po zakończeniu procesu, wszystkie organiczne materiały w naczyniu są rozpuszczone do najdrobniejszych składników. Nie ma już żadnej pozostałej DNA czy RNA – nasze ciała na początku składają się w 65% z wody. Sterylne przetworzone wody są uwalniane do recyklingu, a naczynie wykonuje czyste płukanie wodą świeżą zarówno dla sprzętu, jak i pozostałości. W wyniku procesu powstaje ciecz o zielono-brązowym odcieniu,
Gdy płukanie wodą jest zakończone, operator otwiera drzwi naczynia. W środku pozostają jedynie składniki zawierająca aminokwasy, peptydy, cukry i sole, oraz miękkie, porowate białe kości (fosforan wapnia), które można łatwo zmielić na biały proszek, podobny do popiołu powstałego po kremacji. Te pozostałości i minerały są zmniejszane do popiołu i zwracane rodzinie. Ten etap przetwarzania jest podobny do tego, który jest stosowany podczas kremacji ogniem.
Warto również wspomnieć, że resomacja ma inne zastosowania poza obszarem pochówku ludzi. Jest również wykorzystywana w przemyśle zwierzęcym i rolniczym do sterylizacji zwłok zwierząt, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia, ponieważ proces ten dezaktywuje wirusy, bakterie i priony powodujące przenośne encefalopatie gąbczaste. Jest to technika, którą z powodzeniem stosuje się w Ameryce Północnej jako alternatywę dla kremacji zwierząt domowych.
Co dzieje się ze szczątkami ciała po resomacji?
Po procesie resomacji, płyn, który pozostaje, jest zwykle bezpiecznie i odpowiedzialnie usuwany. Ze względu na jego sterylność i naturalne składniki, płyn ten może być bezpiecznie wprowadzony do systemu kanalizacyjnego lub wykorzystany w inny sposób zgodnie z lokalnymi przepisami dotyczącymi odpadów. W niektórych miejscach, płyn ten może być wykorzystany jako nawóz w ogrodach lub przestrzeniach zielonych, zgodnie z lokalnymi normami i przepisami dotyczącymi zdrowia publicznego.
Tymczasem, pozostałości kościowe po procesie resomacji są białe i porowate. Są one zmielone na biały proszek, który jest bardzo podobny do popiołu pozostającego po kremacji ogniem. Ten „popiół” jest następnie zwracany rodzinie zmarłego, podobnie jak w przypadku tradycyjnej kremacji. Rodziny mogą następnie pochować szczątku w urnie na cmentarzu lub kolumbarium.
Ważne jest jednak podkreślenie, że podczas akwamacji zwłok nie pozostaje żadna DNA ani RNA. Proces ten skutecznie niszczy te składniki, co oznacza, że nie ma ryzyka przenoszenia chorób czy zakażeń. To jest szczególnie ważne w kontekście zakaźnych chorób przenoszonych przez zwłoki,
Dlaczego ludzie decydują się na wodną kremację?
Jednym z głównych powodów, dla których ludzie wybierają akwamację, jest jej mniejszy wpływ na środowisko. Resomacja wymaga mniej energii niż tradycyjna kremacja i emituje mniej dwutlenku węgla oraz innych zanieczyszczeń. To sprawia, że jest atrakcyjnym wyborem dla osób, które pragną zminimalizować swój ślad ekologiczny, nawet po śmierci.
Kolejnym argumentem przemawiającym za resomacją jest fakt, że jest to proces bardziej delikatny niż kremacja oparta na ogniu. Podczas resomacji ciało jest rozkładane za pomocą procesu chemicznego, nie jest narażone na działanie ognia i wysokiej temperatury, co niekiedy jest ważne z punktu widzenia emocjonalnego dla bliskich zmarłego.
Wreszcie, pomimo że resomacja to stosunkowo nowa technologia, jej koszt nie jest wyższy od tradycyjnej kremacji. To sprawia, że jest ona dostępną alternatywą dla szerokiego kręgu osób, niezależnie od ich sytuacji materialnej.
Czy resomacja zwłok dostępna jest w Polsce?
W chwili obecnej, resomacja nie jest dostępna w Polsce ze względu na brak regulacji prawnych. Polskie prawo pogrzebowe nie uwzględnia jeszcze tej technologii jako oficjalnej metody pochówku, a większość procedur pogrzebowych jest związana z tradycyjnym pochówkiem lub kremacją. O ile resomacja jest alternatywą dla tych metod, podobną do kremacji, ale znacznie mniej szkodliwą dla środowiska, o tyle jej wprowadzenie do Polski wciąż wymaga wdrożenia nowych regulacji prawnych.
Wodna kremacja na świecie
Pomimo braku regulacji prawnych w Polsce, proces resomacji jest dostępny i legalny w wielu innych krajach:
- W Australii, jedyna firma oferująca tę usługę, Aquamation, z siedzibą w Nowej Południowej Walii, używa pozostałości do nawożenia lasów plantacyjnych.
- W Belgii, we Flandrii, bioetyczny komitet doradczy nie widzi przeciwwskazań do resomacji.
- W Kanadzie, proces został zatwierdzony w 2012 roku w Saskatchewan, a później również w Quebecu i Ontario.
- W styczniu 2023 roku, Irlandia jako pierwszy kraj w Unii Europejskiej, udostępniła tę formę pochówku. Pozostała woda po procesie jest dalej traktowana, aby upewnić się, że jest całkowicie sterylna. Analizy przeprowadzane są w celu zapewnienia spełnienia standardów Water Authority, a następnie woda jest kierowana z powrotem do lokalnej oczyszczalni ścieków.
- W Holandii, Rada Zdrowia uznała, że resomacja jest bezpieczna, godna i zrównoważona, co doprowadziło do przygotowania zmiany ustawy o dyspozycji zwłok.
- W RPA, proces zyskał legalność w listopadzie 2019 roku, a wprowadzony został przez Avbob.
- W Wielkiej Brytanii, rada miejska Sandwell Metropolitan Borough otrzymała zgodę na oferowanie procesu, ale lokalna firma wodociągowa, Severn Trent Water, odmówiła zgody na wprowadzanie płynów do kanalizacji, co stanowi obecnie przeszkodę.
Kremacja wodna a religia
Wielu wyznawców różnych religii ma różne poglądy na temat kremacji wodnej. W kontekście chrześcijaństwa, Kościół rzymskokatolicki dopuszcza kremację, pod warunkiem, że nie jest ona wykonywana w celu zaprzeczania naukom o świętości ciała ludzkiego lub zmartwychwstaniu. Jednakże, w 2011 roku, Konferencja Biskupów Katolickich USA uznała resomację za „niepotrzebnie nieposzanowanie dla ciała ludzkiego”, wynikające z faktu odprowadzania płynu pozostałego po procesie do kanalizacji. W przypadku protestantyzmu, były anglikański arcybiskup Kapsztadu, Desmond Tutu, wybrał akwamację jako formę swojego pochówku.
Z drugiej strony, judaizm i islam, które zabraniają kremacji ze względu na nauki o szacunku i godności dla ludzi, prawdopodobnie odrzucą akwamację, ponieważ obie religie uważają, że ciało musi być pochowane w celu przygotowania na życie pozagrobowe.
Akwamacja, kremacja czy tradycyjny pochówek?
Wybór między akwamacją, kremacją czy tradycyjnym pochówkiem zależy od wielu czynników. Należy rozważyć dostępność każdej z tych metod:
- dostępność i legalność– w niektórych krajach, jak Polska, akwamacja nie jest jeszcze legalna.
- koszty – w kontekście finansowym, koszt może się różnić: wodna kremacja może być tańsza od kremacji, ale koszty mogą zależeć od lokalizacji i usług dodatkowych.
- przekonania rodziny – niektóre rodziny mogą preferować tradycyjne metody pochówku z powodów kulturowych lub religijnych.
Proces resomacji może być postrzegany jako skomplikowany, z uwagi na kwestie techniczne i środowiskowe, jednak jego wpływ na środowisko jest znacznie mniejszy niż w przypadku tradycyjnej kremacji. Bez względu na to, która metoda jest wybrana, najważniejsze jest, aby decyzja była świadoma i szanowała wolę zmarłego.
Podsumowanie
Resomacja, choć jest mniej popularna i mniej znana niż tradycyjne metody pochówku, oferuje alternatywę dla tych, którzy szukają bardziej ekologicznej formy pochówku. Niemniej jednak, jest to metoda, która nadal budzi kontrowersje, zarówno ze względu na brak regulacji prawnych w niektórych krajach, jak i różne poglądy religijne i etyczne. Wybór metody pochówku zawsze będzie głęboko osobistą decyzją, wymagającą zrozumienia i szacunku ze strony bliskich zmarłego. W kontekście coraz większej świadomości ekologicznej, akwamacja, jako metoda minimalizująca wpływ na środowisko, z pewnością zyska na popularności. Jednak jej pełna akceptacja na globalnym poziomie wymaga dalszej edukacji, badań i dyskusji na temat aspektów prawnych, technicznych, etycznych i religijnych.